شهر مراغه

مراغه یكی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و دومین شهر بزرگ استان آذربایجانشرقی میباشد كه در كنار رودخانه زیبای صافی و در مشرق دریاچه ارومیه و بر دامنه جنوبی كوه سهند قرار گرفته است.

واژهٔ مراغه پس از فتح ایران توسط اعراب رایج شده و پیش از ورود اسلام این شهر با نام‌هایی همچون «افرازه‌رود»، «افرازروح»، «افراه‌روز» و «افرازهارود» شناخته می‌شده که بعدها به «ماراوا»، «ماراغا» و «مراغه» تغییر یافته‌است. و بر همین اساس قدمت شهر مراغه به دوره ماد بر می‌گردد. واژه‌ای که امروزه بر این شهر اطلاق می‌شود، تغییریافتهٔ واژهٔ ترکی «ماراآغا» به‌معنای جایگاه بزرگان است.

مراغه یكی از مراكز مهم تهیه و صدور خشكبار محسوب می شود.

از چشمه‌های معدنی معروف اطراف شهر مراغه می‌توان به شورسو، گشایش، ایستی‌بلاغ، قره‌ پالچیق و ساری‌سو اشاره كرد.

اوج شهرت نام مراغه به عهد هلاكوخان می‌رسد. در دوره هلاكوخان و در زمانی كه مراغه به عنوان پایتخت برگزیده شده بود با تقاضا و تشویق دانشمند بزرگ ایرانی خواجه نصیر الدین طوسی معتبرترین مركز علمی جهان یعنی رصدخانه مراغه در یكی از تپه‌های شمال غربی مراغه احداث گردید كه قبل از ویرانی یكی از بزرگترین مراكز پژوهشی و نجومی زمان خود در جهان بود. و هم اكنون گنبدی بلند جهت پوشش بقایای برج مركزی رصد خانه بر روی آن احداث گردیده كه به عنوان نمایشگاه، از آلات و وسایل نجومی آن دوره نیز در آن استفاده خواهد شد .

پس از حملات عرب‌ها گروهی از مردم مراغه در حدود هزار سال پیش از آن شهر کوچیده و به منطقه رودبار الموت رفتند. این کوچندگان امروز نیز به نام مراغی‌ها نامیده می‌شوند و در ۷-۸ روستای رودبار الموت سکونت دارند و به زبان مراغی سخن می‌گویند. آن‌ها زبان اصلی مادی مراغه آذربایجان را حفظ کرده‌اند و امروز نیز به زبان ایرانی آذری سخن می‌گویند. حمدالله مستوفی، دین مراغی‌های الموت را آیین مزدکی نامیده‌است. وی زبان مردم خود شهر مراغه را «پهلوی متغیر» نامیده که منظور همان زبان آذری است.

جاذبه های گردشگری مراغه:

مقبره اوحدی مراغه ای:

یکی از آثار معروف مراغه ؛ مقبره اوحدی مراغه ای است که محل دفن رکن الدین ابوالحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه ای، عارف و شاعر پارسی گوی نامدار دوره ایلخانی، صاحب مثنوی معروف جام جم است؛اثر جاویدان وی به نام “جام جم” شامل پنج هزار بیت است که در سال 733 ه. ق. آنرا به نظم کشیده است. از جمله آثار دیگر اوحدی “ده نامه” و “منطق العشاق” است که همواره مورد توجه شاهان ایلخانی بوده است . موزه مراغه در کنار مقبره اوحدی قرار دارد؛ که عنوان موزه تخصصی ایلخانی را به خود اختصاص داده است. شهر مراغه در دوره ایلخانیان مغول، مقر حکومتی و پایتخت آنان بوده است. اشیاء موجود در این موزه شامل ظروف سفالی، سکه، کتاب، ظروف مفرغی و… مربوط به دوران اسلامی است.

مقبره اوحدی مراغه ای

گنبد سرخ:
گنبد سرخ یکی از قدیمی ترین بناهای موجود در مراغه است که در قسمت جنوب غربی شهر قرار دارد. نام بانی بنا و تاریخ احداث آنرا میتوان از كتیبه جبهه شمالی و نام سازنده آن را از كتیبه غربی ملاحظه نمود. آنچه از این كتیبه ها برداشت می گردد این است که بنای گنبد سرخ در سال542 هجری قمری به دستور عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم و به وسیله بنی بكر محمد بن بندان بن محسن معمار ساخته شده است. به طور كلی گنبد مزبور بنایی مربع شكل است متشكل از سردابه و اتاق اصلی كه بر روی سكوی سنگی قرار دارد و به وسیله هفت ردیف پله می توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سكو واقع شده و پله ششم و هفتم جزء آستانه درگاه محسوب میشوند.
گنبد بنا دارای دوپوشش است. پوشش داخلی به صورت عرقچین و پوشش خارجی آن كه به طور كامل فرو ریخته؛ به فرم هرمی بوده است. كف اتاق را از قطعات سنگ تراشیده مفروش كرده و دیوارهای داخلی بنا را با گچ اندود نموده اند. از ظواهر امر این چنین برمی آید كه مقبره اصلی در درون دخمه قرار داشته و اتاق فوقانی، مسجد كوچكی بوده كه پخش نذورات و قرائت قرآن در آن صورت می گرفته است.

گنبد سرخ

گنبد غفاریه مراغه:

این گنبد نیز یکی دیگر از مزارهای پنجگانه مراغه می باشد. این بنا در قسمت شمال باختری مراغه، كنار رودخانه صافی چای واقع شده و تاریخ احداث آن در فاصله بین سال های 725 و 728 هـ. ق است. گنبد غفاریه بنایی مربع و آجری است كه بر بالای سكویی سنگی و سردابه دخمه ای عمیقی استوار می باشد.
در چهار زاویه آن ستون هایی با نقوش لوزی یخ ساخته اند. جلو خان بزرگ آن، رو به شمال دارد و پهنای طاق زیرین به جانب خاور است. هر یك از اضلاع طرفین و عقب دارای دو طاقنما و یك حاشیه مكتوب است.بالای درگاه بنا نیز یك كتیبه دو سطری موجود است كه به علت ساییدگی و شكستگی مفهوم نیست، ولی به نظرمی رسد كه القاب و نام صاحب بقعه است. در جلو خان بزرگ یك طاقنمای مركزی بر سر در ساخته اند كه دربالای آن دو سطر كتیبه دیده می شود.

گنبد غفاریه

گنبد مدور:

گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه است. این بنا برجی است مدور كه از گنبد و سقف آن چیزی بر جای نمانده و مزاری كاملا ناشناخته است . ارزش بنا در این است كه ترقی و تكامل نمای مینایی را طی دوران كوتاه میان تاریخ احداث این بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد . بنا كه از آجر ساخته شده ، به سكوی بلندی از سنگ كه سردابی در میان دارد ، نهاده شده است .معماری‌ این‌ گنبد نیز بسیار جالب‌ توجه‌ است‌. مصالح‌ آن‌ آجر و ملاط‌ و بیشتر به‌ برج‌ دیده‌بانی‌ شبیه‌ است‌. بنا ظاهری‌ ساده‌ دارد و نظیر نوعی‌ برج‌ دفاعی‌ است‌ كه‌ فاقد تزئینات‌ می‌باشد. فقط‌ درب‌ ورودی‌آن‌ با نقوشی‌ مشابه‌ نمای‌ اصلی‌ گنبد سرخ‌ آذین‌ شده‌ است‌.
گنبد مدور

معبد مهر:
این‌ معبد در عمق‌ زمین‌ كنده‌ شده‌ و به‌ جز ورودی‌ دالان‌ راه‌ دیگری‌ ندارد. این‌ اثر در حدود قرن‌ هشتم‌ دچار تغییراتی‌ شده‌ وسقف‌ اصلی‌ نیایشگاه‌ آن‌ دست‌ كاری‌ شده‌ است‌. این‌ معبد تاریخی‌ از نظر حجم‌ كار، دقت‌ و هنری‌ كه‌ در حجاری‌آن‌ به‌ كار رفته‌ در شمار نمونه‌های‌ ارزنده‌ نیایشگاه‌های‌ كهن‌ سرزمین‌ ایران‌ است‌. معبد “مهر” شهرستان مراغه با قدمت دوره اشكانی و ساسانی برای پرستش خورشید و برگزاری آیین مهرپرستی در جنوب روستای ورجوی این شهرستان به صورت زیرزمینی و صخره ای بنا شده است مهر یا میترا خدایی بوده كه پرستش او در غرب تا شمال انگلستان و در شرق تا هند، هزاران سال رواج داشته است و هنوز هم مورد احترام زردشتیان است. پیروان مهر او را فرشته مهر و دوستی و عهد و پیمان و مظهر فروغ و روشنایی می‌پنداشته‌اند. آنها بر این عقیده بودند كه مهر در غاری متولد شده است از این‌رو هر جا غاری می‌یافتند، در آن به پرستش و نیایش مهر می‌پرداختند و آن مكان را «مهرابه» می‌گفتند.

معبد مهر

کلیسای سورب هوانس مراغه:

کلیسای هوانس مقدس یکی از کلیساهای ارامنهٔ کاتولیک است و نام آن برگرفته از اسم یکی از حواریون عیسی به‌نام یوحنا که ارامنه به آن «هوانس» می‌گویند، گرفته شده‌است. این کلیسا در داخل شهر مراغه واقع شده و تنها کلیسای موجود در این شهر است.

کلیسای هوانس

یخچال مرادیان:

این اثر تاریخی و فرهنگی به دوره قاجاریه مربوط بوده و با توجه به ویژگیهای تاریخی آن با شماره23042 درفهرست آثار ملی ثبت شد.

این اثر تاریخی درزمینی به مساحت 210مترمربع با طاق جناغی آجری بنا شده و طی سالهای گذشته احیا ، مرمت و بازسازی شده است. و این بنا به نام سازنده آن مرادیان نامگذاری شده و درگذشته مكانی برای نگهداری یخ طبیعی و استفاده از آن درفصل تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفته وهم اكنون توسط شهرداری مراغه و با نظارت سازمان میراث فرهنگی مرمت شده است.

طول، ارتفاع ، عرض و قطر این اثر تاریخی به ترتیب22،9،7،29متر ‪ بوده و می‌توان از آن برای امورفرهنگی استفاده كرد.

شهرستان مراغه با 300اثر تاریخی، فرهنگی و تپه‌های باستانی جزو10  شهرستان دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در كشور محسوب می‌شود.

یخچار مرادیان یخچال مرادیان2

موزه فسیل شناسی مراغه:

موقعیت موزه :روستای مردق

فسیل‌های منطقه فسیلی مراغه قدمت هفت میلیون ساله این منطقه را به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران بازگو می کنند.
این منطقه یکی از غنی‌ترین مناطق سنگواره‌ای جهان بوده و در آخرین مطالعات صورت گرفته فسیل های اجداد ماموت، زرافه و آهو در این منطقه کشف شده است. لایه‌های فسیلی موجود در مراغه مربوط به اواخر دوران نوزیستی زمین‌شناسی یعنی چهار تا هفت میلیون سال قبل هستند که با انجام کاوش های علمی می توان اطلاعات بسیار دقیقی را از زندگی جانوران غول‌پیکر در این منطقه به دست آورد. منطقه فسیلی مراغه به دلیل دارا بودن فسیل ماستادون و ماموت‌ها (سنگواره‌های پیش از تاریخ) دارای شهرت جهانی بوده و هم اکنون مورد حفاظت ویژه سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.
در حدود یک قرن پیش استخوان‌های منطقه فسیلی مراغه را به بقایای آدم های قوی‌هیکل، آدم‌های شاخدار، اسب شاخدار و دیو نسبت می دادند. مطالعات انجام شده طی یک قرن اخیر توسط حفاران و مکتشفان داخلی و خارجی نشان داد که در این منطقه فسیل های مهره داران نیز وجود دارد.

فسیل1 فسیل2 فسیل3

 موزه سنگ نگاره ها:
در بافت قدیمی مراغه مقبره آقالار (موزه سنگ نگاره ها ) متعلق به زندیه، قرار دارد كه از دو سال پیش به موزه سنگ‌قبرهای تاریخی تغییر كاربری داده است.
گنجینه و موزه سنگ آقالار مراغه در محل مقبره میرفتاح موسوی نزدیك گنبد سرخ مراغه واقع شده است. از خصوصیات بارز بنا پلان معماری ، گنبد بزرگ مركزی و رواق چهار طرف آن است  این بنا به دستور ظل السلطان به خاطر احترام و ارادتی كه به مراد خود میرفتاح موسوی داشت در سال 1175 ه.ق ساخته شد. این بنا به دلیل وجود سنگ قبرهای مرمری نفیس و با جمع‌آوری و نمایش انواع سنگ قبور گهواره‌ای، صندوقی، سنگ نوشته‌ها و قوچ های سنگی به صورت موزه سنگ‌ نگاره‌ها در معرض بازدید عموم قرار گرفته است.
سنگ قبرهایی مربوط به قرون هفتم و هشتم هجری قمری متعلق به  گورستان بزرگ و قدیمی روستای ورجوی در این موزه‌ به نمایش در آمده است

موزه سنگ1 موزه سنگ2 موزه سنگ3

موزه تخصصی مراغه (موزه ایلخانی)

ساختمان موزه مراغه در سال 1363 همزمان با تشكیل سازمان میراث فرهنكی كشور به موزه مقدماتی مراغه تبدیل و با آثار عرصه شده از دوره های مختلف تاریخی برای بازدید عموم دایر شد.
موزه مراغه در سال1375 شمسی جهت هدفمندی آثار خود و به لحاظ اهمیت نقشی كه در این شهر در دوره ایلخانی داشته، به عنوان موزه تخصصی مراغه فعالیت خود را آغار كرد.
مراغه با وجود استواری واستمرار تمدن از دوران پیش از اسلام تا دوران مختلف اسلامی ، در دوره  ایلخانی از موقعیت ممتاز برخوردار شد و به علت انتخاب این شهر به عنوان اولین پایتخت ایلخانان ، مركز ثقل این سلسله محسوب گردید . به طوری كه عصر دوباره سازندگی ایران پس از یك دوره طولانی قتل ،غارت وویرانی مغولان از این شهر آغاز می شود.
با تمركز وانتقال صد ها اثر برجسته وگردآوری مجموعه ای نسبتا كامل از آثار مختلف ایلخانی شامل انواع سفال، كاشی، سكه، فلز، شیشه وكتابت، این موزه به عنوان منبع مطالعاتی و پژوهشی در اختیار محققان وباز دیدكنندگان قرار گرفت.

موزه ایلخانی موزه ایلخانی2

غار هامپوئیل:

درفاصله 12كیلومتری مراغه ودركوههای جنوبی آن غار هامپوئیل قرار دارد كه تجمع وزندگی گروه زیادی ازكبوتران در داخل آن این غار را به (غاركبوتر) معروف ساخته است. دهانه این غار مشرف به میدان وسیعی است وبه وسیله دومعبر به میدانهای دیگر متصل میشود.
یكی از معابر این غار به چاههای عمیق منتهی میشود و خود این چاهها به میادین دیگری وصل شده است . برخی از این چاهها آب دارد و رسوبات آهكی اطراف آنها منا ظر طبیعی ایجاد كرده است.

غار هامپوئیل غار هامپوئیل2

دیگر مکان های تاریخی مراغه عبارتنداز:
امامزاده سيد ابراهیم (ع),غـارهـای مجـاور رصدخـانه ,امامزاده عطا الله مراغه,حمام های تاریخی مراغه,پل حسام الدوله مراغه,گنبد كبود مراغه,مقبره  آقالار مراغه,گویجه قلعه شاهکارهنری,مقبره صدر كبيرمراغه,حسینیه حاج غفار,تپه های تاریخی مراغه,ستون اپلیك مسجد شیخ بابا,مدرسه  نور ودانش مراغه,پل مردق مراغه,پلهای زیبای راه آهن,پل خانقاه مراغه,سرای صدر كبير ,قیرخ کوهول کهجوق,آتشکده آذرگشنسب(کائین کعبه)

سوغاتی های مراغه:

صابون سنتی و طبیعی مراغه:

صابون سنتی و طبیعی مراغه با بیش از ‪ ۱۵۰سال قدمت معروفترین صابون سنتی كشور بوده و سوغاتی اصلی و ارزشمند این شهرستان به اقصی نقاط كشور است.
این صابون كه به صورت سنتی و نیمه صنعتی تولید می‌شود، به‌رغم رواج صابون های صنعتی همچنان به عنوان شوینده اصلی در خانه‌های مردم این شهرستان و سایر شهرهای كشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گزارش ایرنا، صابون مراغه از دنبه گوسفند و سود سوزآور تهیه شده و به دلیل این كه در تهیه این صابون از مواد صنعتی و افزودنی‌های شیمیایی استفاده نمی‌شود، صابونی ایده‌آل برای شستشوی بدن و موی سر است.

صابون مراغه صابون مراغه2

باسلوق و سجوق:

باسلوق وسجوق، ازسوغاتی های مورد وثوق و علاقه گردشگران و میهمانان این شهرستان بوده که ازشیره انگوریا به اصطلاح محلی “دوشاب” ، نشاسته، مغز بادام یا گردو و ادویه جات مختلف تهیه می شود.
این شیرینی های دلپذیر را معمولا در اواخر پاییز و اوایل زمستان تهیه می کنند که مراحل تهیه آن به صورت سنتی طولانی بوده و بیش از یک ماه طول می کشد و در شیوه صنعتی تهیه آن دو هفته طول می کشد.
برای تهیه دوشاب به عنوان ماده اصلی شیرینی باسلوق، ابتدا آب انگور را که معمولا از نوع انگور سیاه یا دسته چین است آنقدر تبخیر می کنند تا حدود یک سوم آن تبخیر شود بطوریکه شیره انگور نه زیاد سفت و نه زیاد شل باشد.
مغز بادام یا گردو را به فاصله های یک سانتی متری از نخ های مخصوصی می گذرانند و پس از آماده شدن مخلوط شیره انگور و نشاسته، نخ های حاوی مغز بادام یا گردو را که در اندازه های حدود یک متری آماده شده، داخل ظرف مخلوط می کنند.
در برخی مواقع باسلوق را بجای اینکه بر روی نخ درست کنند، مخلوط حاصل را گرد کرده و داخل آن مغز گردو می گذارند و آنرا داخل ظرف های سفالی می چینند تا شکرک بیاورد که این نوع شیرینی را سجوق می نامند.
نخ ها را پس از چند دقیقه از مخلوط بیرون آورده و آویزان می کنند و پس از حدود 30 دقیقه نخ های حاوی این مواد را پایین آورده و روی آن مخلوط نشاسته و شیره انگور می ریزند و مجددا از سقف آویزان می کنند.
پس از گذشت حدود یک ماه، باسلوق ها را پایین آورده و در اندازه های معین بریده و داخل جعبه های چوبی می چینند و آنرا در محل نرم و مرطوبی قرار می دهند تا شکرک آورده و آماده برای استفاده شود.

باسلوق2باسلوق

حلوای مخصوص مراغه:

حلواهاي مراغه كه تهيه شده از شيره انگور و مغز گردو و آرد نخود است به طوري از دست حلواپزان ماهر و با تجربه مراغه اي بيرون مي آيد كه هميشه استفاده کنندگان آن مزه اش را به ياد دارند این حلوا نیز از دیگر شیرینی ها و سوغاتی های منحصر به فرد مراغه می باشد وبه سه شکل ساده ،آرد نخودی و بزرکی درست می شود.

حلوای مخصوص مراغه

دوشاب (شیره انگور):

باغداران مراغه اي هر ساله در آغاز فصل پاييز پس از برداشت انگور بخشي از ای محصول را به صورت شيره انگور که دوشاب نیز گفته می شود تهيه مي كنند. دوشاب كه از انگورهاي اين منطقه تهيه مي شود به دليل نوع خاك و آب و هواي مناسب, بسيار مرغوب و انحصاري است و کمتر می توان نظير آن را با اين طعم در جاي ديگري به دست آورد.
از انواع دوشاب میتوان :

1-دوشاب کدو 2- دوشاب شیر 3-دوشاب بادمجان 4- دوشاب به 5- دوشاب سیب و 6 – دوشاب شیر و دوشاب خرما را نام برد .

دوشاب1 دوشاب2

عسل سهند مراغه:
طبيعت وحشي و دست نخورده دامنه سهند با گلهاي خوش عطر و گوناگون, زنبور عسل ها را به سوي خود مي خواند و بهترين عسل ها را رايگان به آنها تقديم مي كند كه از بهترين عسل هاي دنيا مي توان عسل دامنه سهند را نام برد. شهرستان مراغه از نظر توليد كمي و كيفي عسل مقام اول استان آذربايجان شرقي را به خوداختصاص  داده است غني بودن مراغه ازنظر مراتع كوهستاني و تنوع گل‌ها به ويژه در مراتع سهند از عمده دلايل توليد زياد و مرغوبيت عسل اين شهرستان است شهر ستان مراغه با داشتن 170 هزار هکتار مراتع ییلاقی وقشلاقی در دامنه سهند یکی از مناطق مستعد پرورش زنبور وتولید عسل در شمال غرب ایران است. كيفيت و مرغوبيت, عسل مراغه مورد تاييد استاندارد مواد غذايي كشور سوئد و ديگر كشورهاي اروپايي شده است .

عسل سهند2 عسل سهند

شیرینی مخصوص چای:

شیرینی چای (قند پنیری)، سوغاتی دلچسب مراغه و یار پهلونشین و دیرین چایی که قدمتی چند صد ساله در شیرین کام کردن خانواده های این شهرستان و شهرستانهای همجوار دارد.

این سوغاتی که در بین شهروندان و بسیاری از مسافران و میهمانان مراغه شناخته شده، در کنار سایر سوغاتی ها از جمله صابون ، باسلوق ، سجوق و خشکبار به مناطق مختلف کشور سوغات برده می شود.

شکر که مواد اولیه این محصول محسوب می شود در کارگاههای آب نبات ریزی مراغه فرآوری شده و پس از طی مراحل مختلف به شیرینی چای تبدیل می شود.

شیرینی چای

خشكبار مراغه:

شهر مراغه با 20هزار هكتار باغ ميوه از جمله سيب ،انگور ،بادام،گردو و آلوچه يكي از قطب‌هاي مهم توليد محصولات باغي در شمال غرب ايران محسوب ميشود و بدين خاطر لقب باغ شهر را به خود گرفته است.

خشکبار

سایر سوغاتی های مراغه:

علاوه بر سوغاتي هاي اصلي مراغه كه به آنها اشاره كرديم مي توانيم شاهد سوغات ديگري را نيز از مراغه باشيم كه در زير به آنها اشاره مي كنيم :

فرآورده هاي دامي : فرآورده هاي دامي گوسفنداني كه در باغهاي سرسبز منطقه و دامنه هاي سهند مي چرند نعمت هاي بسيار با ارزشي را ارزاني اين منطقه مي كنند. از آن جمله پنيرهاي خوش مزه و كره حيواني, سرشير و خامه مخصوص, كه فقط مختص اين منطقه است .

چرم : دباغ خانه هاي اين شهر از زمان هاي قديم در تهيه و توليد انواع چرم و صادرات آن پيشتاز بوده اند و امروزه با برپايي كارخانجات بزرگ چرم سازي , اين منطقه به صورت قطبي در اين صنعت ،درآمده است .

سایر سوغاتیها

دیدگاه‌ خود را بنویسید

گفت و گورا شروع کنید...
سلام! سوالی داشتید؟
ما معمولاً در چند دقیقه پاسخ میدهیم
instagram default popup image round
Follow Me
502k 100k 3 month ago
اشتراک گذاری
اسکرول به بالا