نداشتن برنامهریزی مدون برای دستیابی به رشد و توسعهی پایدار در صنعت گردشگری، با وجود توجه تصمیمگیران و دستاندرکاران این حوزه در ادوار و دولتهای مختلف به این صنعت، بخش مغفول ماجرای گردشگری ایران است.
حمید دهقانان، کارشناس برنامهریزی استراتژیک و توسعه در یادداشتی که با عنوان «نقش و جایگاه فناوری اطلاعات در رونق و توسعهی پایدار صنعت گردشگری در ایران» در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) قرار داده، نوشته است: «صنعت گردشگری امروزه به طور مستقیم و به شکل گستردهای سبب افزایش درآمدهای ملی، ارزآوری و در نتیجه رشد و رونق اقتصادی در کشورهای هدف گردشگری شده است. نمونهی بارز این تاثیر مستقیم را میتوان در کشورهایی نظیر ترکیه، مالزی و یا حتی برزیل مشاهده کرد.
بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده، درصد بالایی از تولید ناخالص داخلی(GDP) کشورهای توریستپذیر به صنعت گردشگری اختصاص یافته است، به همین خاطر توجه کافی به رشد و توسعهی این صنعت و صنایع زیرساختی مربوط به آن باید همواره جزو اولویتهای برنامهریزیهای کلان در کشور قرار گیرد.
صنعت گردشگری علاوهبر ارزآوری فراوانی که از ورود مستقیم گردشگران عاید کشورمان خواهد کرد، بطور غیرمستقیم با به جریان انداختن صنایع حمل و نقل اعم از ریلی، جادهای، هوایی و دریایی، افزایش میزان صادرات غیرمستقیم کالا و معرفی و شناساندن فرصتهای جدید سرمایهگذاری به اتباع سایر کشورها، میتواند نقش بسزایی در رونق کسب کار بنگاههای کوچک و متوسط و کاهش نرخ بیکاری در کشورمان ایفا کند. بنابراین لزوم عطف توجه شایسته به این بخش بر کسی پوشیده نیست و تاکنون نیز شاهد این بودهایم که تصمیمگیران و دستاندرکاران این حوزه در ادوار و دولتهای مختلف تلاشهای ارزشمندی را برای رونق بخشیدن به صنعت گردشگری از خود نشان دادهاند.
اما نکتهی مهمی به نظر مغفول مانده، لزوم توجه بیشتر و برنامهریزی مدون برای دستیابی به رشد و توسعهی پایدار در این صنعت. بر اساس تعاریف رایج و علمی، دستیابی به توسعهی پایدار در هر صنعت و حوزهای، مستلزم رشد و توسعهی زیرساختهای اصلی مرتبط با آن حوزه است، در نتیجه برای دستیابی به رشد و توسعهای پایدار و به دور از نوسانات متعدد در صنعت گردشگری باید به توسعهی زیرساختهای بنیادین این حوزه توجه ویژه داشت.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته در کشورهایی که از لحاظ توسعهی صنعت گردشگری موفق بودهاند بطور کلی میتوان گفت، رشد و توسعهی پایدار در این حوزه همواره با رشد و توسعهی صنایع و بخشهای زیرساختی نظیر خطوط حمل و نقل ریلی، جادهای، دریایی و هوایی، ارتقای کیفیت خدمات هتلداری، تسهیل خدمات بانکی و پولی بینالمللی و استفاده و بکارگیری مناسب از زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت گردشگری همراه بوده است.
اطلاعات و فناوری و استفاده از آن، امروزه به عنوان یکی از کلیدهای اصلی توسعه کشورها مخصوصا کشورهای در حال توسعه مطرح شده است. فناوری عبارت است از گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد که با استفاده از ابزار رایانهای و مخابرات صورتپذیر، به عبارت دیگر دنیای امروز به شکل گریزناپذیری تبدیل به دهکدهای جهانی با ارتباطات گسترده و عمیق شده است.
با توجه به تعریفی که از فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه شد و شواهد موجود در مورد کاوشهای پژوهشی، به روشنی میتوان دریافت که در حال حاضر، فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند نقش بسیار کلیدی در رشد و توسعهی صنایع مختلف ایفا کند.
استفاده و به کارگیری زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند در حوزههای مختلف مربوط به صنایع گردشگری مزیتهای رقابتی چشمگیری ایجاد کند، مزیتها و امکاناتی نظیر قابلیت بازارسازی و بازاریابی اینترنتی، گردشگری مجازی، رزرواسیون هتل و بلیت، صدور مجوزها و ویزای اقامتی، تسهیل مراودات مالی و پولی بین المللی، کمک به خرید کالاهای تجاری، معرفی هرچه بهتر و مؤثرتر فرصتهای گردشگری، تجاری و سرمایهگذاری جدید و مواردی از این قبیل.
مزایای بسیار زیادی که فناوری اطلاعات و ارتباطات بخصوص در بخش گردشگری برای کشورهای مقصد این صنعت به همراه دارد، هیچگاه میسر نشده، مگر با توجه ویژه و برنامهریزی مناسب و عملیاتی سیاستگذاران و تصمیمگیرندگان کلان.
بر همین اساس در ایران که بدون اغراق در شمار یکی از غنیترین و متنوعترین اقلیمهای گردشگری، تاریخی و هنری باستانی قرار گرفته است، توجه ویژه به رشد و توسعهی زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات حائز اهمیتی استراتژیک خواهد بود. در این مسیر استقرار و توسعهی بیش از پیش دولت الکترونیک میتواند بسیار مفید واقع شود.
امروزه حوزهها و شاخههای مختلف و متعددی از گردشگری، توسعه یافته است. شاخههایی نظیر گردشگری طبیعی، باستانی و تاریخی، صنعتی، پزشکی و بویژه گردشگری مذهبی که برکت وجود مبارک بقاع متبرکه امام رضا (ع)، حضرت معصومه (س) و حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) شاه چراغ (ع)، با رشد چشمگیری در سالهای اخیر مواجه شده است و با تدوین برنامهریزی دقیق و اجرایی از سوی سیاستگذاران و برنامهریزان کلان میتواند علاوهبر معرفی فرهنگ غنی و تاریخی کشورمان و همچنین دستاوردهای علمی و تحقیقاتی دانشمندان این مرز و بوم به سراسر جهان، به صورت گستردهای به بخشهای مختلف اقتصادی رونق قابل توجهی ببخشد و بر اساس توانمندیها و ظرفیتهای کاملا بومی و داخلی سهم به سزایی از درآمدهای غیر نفتی بودجه را به خود اختصاص دهد که حصول این مهم، هدف نهایی و غایی اقتصاد مقاومتی خواهد بود.
امیدواریم در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به نام سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نامگذاری شده است، شاهد این باشیم که سیاستگذاران و برنامهریزان کشور در سطوح کلان با طراحی برنامههای عملیاتی و قابل اجرا برای رشد و توسعهی پایدار هر چه بیشتر این صنعت استراتژیک و مهم در کشور گام برمیدارند.»
منبع: سیری در ایران